تمرین دموکراسی

نزديك انتخابات است و باز رگ غيرت سياسيمان باد كرده و مسئوليت پذير شده ايم. اشكالي هم ندارد. خيلي هم خوب است.  در اين شرايط هم در فضاي اينترنت و هم در دنياي واقعي، كلي بحث و جدل شكل گرفته كه چه كار بايد كرد با اين انتخابات. يكي مي گويد اصلا راي بي راي و يكي مي گويد تحريم فعال، يكي پيشنهاد راي سفيد و مخدوش مي كند و يكي از هاشمي (قبل از حذفش) و روحاني و عارف حمايت مي كند. خلاصه داغ است اين تنور انتخابات. ولي اين اظهار نظرها فقط به پيشنهاد و توصيه ختم نمي شود. كار به فحش و ناسزا و برچسب زدن و توهين و تحقير و طعنه و كنايه هم مي رسد.

مگر ما دغدغه دموكراسي نداريم؟ مگر دموكراسي را براي اينكه نظراتمان را آزادانه بيان كنيم نمي خواهيم؟ پس اين رفتارها چيست؟ چرا از اين شرايط به نفع دموكراسي استفاده نمي كنيم؟ مي توانيم تمرين كنيم. از تفاوت عقايدمان استفاده كنيم كه رفتار دموكراتيك را بياموزيم. فارغ از اينكه راي مي دهيم يا نه، فارغ از اينكه رييس جمهور منتخب مردم است يا نه و فارغ از اينكه چه نظر و استراتژي را صحيح مي دانيم، سعي كنيم دموكراتيك برخورد كنيم. به بقيه اجازه دهيم كه عقايدشان را بگويند، هرچند به نظر ما غير منطقي باشد. تا مردم يك جامعه تا حدودي دموكراتيك رفتار نكنند، دموكراسي در آن جامعه قابل پياده شدن نيست حتي اگر همه ادعايش را داشته باشند. 

یک تبلیغ

 

 پوستر بالا به سفارش پلیس سنگاپور در جاهای عمومی مانند اتوبوس و مترو منتشر شده است. این عکس مزاحمت خیابانی علیه زنان را به وضوح به تصویر کشیده و با استفاده از اصطلاحی دو پهلو پیام خود را می رساند. همانطور که می بینید در این پوستر از اصطلاح "to rub somebody the wrong way" به معنی "کسی را دلخور و عصبانی کردن" یا "کسی را اذیت کردن" به طور ایهام آمیزی استفاده شده است. اینجا این عبارت علاوه بر معنی واقعی و مصطلحش، به معنی تحت اللفظی اش یعنی "به طریق غلط لمس (ساییده) نشوید" نیز قابل تفسیر است. اما گذشته از ماهیت و طراحی ماهرانه این پوستر، پیامهایی که از آن برداشت می شود و نحوه برخورد پلیس سنگاپور با پدیده مزاحمت خیابانی برایم بسیار جالب است. چند راهکار برای کسانی که قربانی این نوع مزاحمت ها می شوند ذکر شده است. مثلا " با 999 (شماره تلفن پلیس سنگاپور) تماس بگیرید" یا "یک قربانی ساکت نباشید، داد و فریاد کنید" یا " تنها به جاهای تاریک و خلوت نروید". همین پیام ها به خودی خود راهکارهایی را ارائه می کنند و ایجاد مزاحمت خیابانی را جرم نشان می دهند (که برای مقابله با آن باید با پلیس تماس گرفت). حالا این برخورد با این پدیده زشت و آزار دهنده را مقایسه کنید با آنچه در کشور ما اتفاق می افتد! گفتن "حجاب مصونیت است نه محدودیت" و گیر دادن به حجاب زنان با نام "طرح امنیت اجتماعی" تنها کارکردش مجرم شناختن قربانی است. یعنی در ایران ما، زنی که قربانی مزاحمت می شود، چه از طرف فرهنگ حکومتی و چه از دید بسیاری از مردم، خود مقصر (یا مجرم) است؛ چرا که اوست که باید خود را بپوشاند و مصون کند و چون مروارید در صدف بپیچد. انگار مردی که مزاحم می شود اختیار ندارد!

در این پوستر، یک عکس دیده می شود. عکسی که ایجاد مزاحمت را واضح و آشکار نشان می دهد. پیامی که این عکس به بیننده می دهد چند چیز است:

1- مزاحمت چیزی نیست که بخواهید پنهانش کنید. شرم نکنید و بگویید.

وقتی دختری این عکس و آنچه نوشته شده است را می بیند، اگر برایش چنین اتفاقی بیفتد  نیازی نمی بیند که (در فرهنگ شرقی سنگاپور) شرم کند و سکوت کند و خودآگاه یا ناخودآگاه خود را مقصر بداند. (این برداشت را همسرم به من گفت. من به عنوان یک مرد نمی توانم در مورد احساس زنان نظر قطعی بدهم !)

 

2- با نشان دادن این عکس، زشتی این عمل بیشتر دیده می شود. اگر حتی یک در صد مردانی که به هر دلیلی ممکن است زمانی این کار را انجام دهند با دیدن این عکس از مزاحمت منصرف شوند، این کار تبلیغاتی ارزشش را خواهد داشت.

 

3- این گونه نشان دادن مزاحمت به عنوان یک جرم در دل خیلی از آن کسانی مرتکبش می شوند ترس می اندازد و در نتیجه این پوستر جنبه پیشگیرانه هم دارد.

 

امیدوارم زمانی برسد که هیچکدام از ما قربانی را مجرم ندانیم؛ در هیچ موردی.